Οι έμποροι των άυλων τίτλων των βοσκοτόπων

      Σχεδόν κάθε επτά χρόνια γίνεται επεξεργασία και μερική αναθεώρηση της αγροτικής πολιτικής της ΕΕ σχετικά με τον τρόπο ενίσχυσης των ανθρώπων που ασχολούνται με την ύπαιθρο, δηλαδή των γεωργών, των κτηνοτρόφων και των ψαράδων. Την κατανομή των ενισχύσεων αυτών που αγγίζουν το αστρονομικό ποσό των περίπου 2.500 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως στην Ελλάδα, έχει αναλάβει ο ΟΠΕΚΕΠΕ, ένας ανεξάρτητος οργανισμός υπό την επίβλεψη και τον έλεγχο τόσο του ΥπΑΑΤ όσο και της ΕΕ. Η αδιαφάνεια ωστόσο του τρόπου κατανομής και της διαχείρισης αυτών των αγροτικών ενισχύσεων καθώς και η πλήρης ατιμωρησία των υπευθύνων στερεί, στις περισσότερες περιπτώσεις, τα χρήματα αυτά από τους νόμιμους παραλήπτες με το …80%! του συνόλου τους να καταλήγουν στις τσέπες μη αγροτών και επιτήδειων, που λυμαίνονται τις ευρωπαϊκές αυτές επιδοτήσεις. 

     Αυτή είναι και η απάντηση στο εύλογο ερώτημα, πώς είναι δυνατόν μετά απο ενισχύσεις τόσων εκατομμυρίων ευρώ κάθε χρόνο, η γεωργία και η κτηνοτροφία συνεχώς να φθίνουν, οι εισαγωγές αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων να αυξάνουν με εκθετική ταχύτητα και να έχει αρχίσει μεγάλη αποεπένδυση στον αγροτικό χώρο. Την μνημονιακή περίοδο, για παράδειγμα, ο πρωτογενής τομέας παρόλο που θα μπορούσε να επανατοποθετηθεί με διαφορετικούς όρους στο αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας και να προσελκύσει νέους ανθρώπους στην παραγωγή, βουλιάζει στην αποεπένδυση και την απαξίωση. Στην ετήσια έκθεση του 2018 ο ΟΠΕΚΕΠΕ αναφέρει χαρακτηριστικά: «Οι δείκτες για το γεωργικό εισόδημα, την αγροτική απασχόληση, τις καλλιεργούμενες εκτάσεις βαίνουν μειούμενοι για πολλά χρόνια. Οι αιτίες μπορούν να αναζητηθούν σε ένα στρεβλό αναπτυξιακό και παραγωγικό μοντέλο που υιοθετήθηκε, στην κομματική-πελατειακή διαχείριση του αγροτικού κόσμου και των συνεταιριστικών προσπαθειών και στις επιταγές της ΚΑΠ όπου ταυτόχρονα με τις ενισχύσεις είχαμε μια αποδιάρθρωση κλάδων, διόγκωση των εισαγωγών και του αρνητικού εμπορικού ισοζυγίου»! Και καταγγέλλει, ο τ. πρόεδρος του Οργανισμού δημοσιεύοντας στον αγροτικό τύπο στην κύκνεια επιστολή του, «…είναι κλειστές ανακυκλούμενες ομάδες ή συγγενείς, οι οποίες μεμονωμένα ή οργανωμένα ασκούν πίεση σε Κέντρα Υποδοχής Δηλώσεων ( ΚΥΔ ) και σε υπαλλήλους διαχέοντας τον φόβο…», δηλαδή περιγράφει την ελληνική μαφία των αγροτικών επιδοτήσεων! 

    Όλα αυτά συμβαίνουν, με το Υπουργείο Γεωργίας να έχει προ πολλού καταρρεύσει και να είναι παρατηρητής, για να μην πούμε «κατασκευαστής» αναδυόμενων εταιριών που βαπτίζονται «τεχνικός σύμβουλος», «εταιρία αγροτικών συμβουλών», «έξυπνη και ευφυής γεωργία», εταιρίες διαχειριστές αλλά και εταιρίες αποδέκτες αγροτικών ενισχύσεων, που σε χρόνο ρεκόρ αποκτούν τεράστια κεφάλαια και είναι σε θέση να αγοράζουν και να εξαγοράζουν κάθε τι στον αγροτικό χώρο. 

    Από το ξεκίνημα της προηγούμενης ΚΑΠ 2015-2020, με την μεθοδολογία της μετατροπής-ισοδυναμίας του ζωικού κεφαλαίου με βοσκότοπο, υιοθετήθηκε η «Περιφέρεια Βοσκοτόπων», όποιος μιλά την ελληνική γλώσσα μπορεί δυστυχώς να γελάσει και πραγματοποιήθηκε η κατανομή των ενισχύσεων σε όσα νομικά ή και φυσικά πρόσωπα κατάφεραν να δηλώσουν βοσκότοπο, ασχέτως εάν διέθεταν ή όχι ζωικό κεφάλαιο, δηλαδή ακόμη και εντελώς άσχετοι με την κτηνοτροφία έγιναν δικαιούχοι τεράστιων ποσών ενισχύσεων. Στις 2-12-2019 βουλευτής και σημερινός υφυπουργός του ΥπΑΑΤ κατέθεσε στην Βουλή την εύλογη ερώτηση: «Υπάρχει και αν ναι σε τι μέγεθος αριθμός δηλώσεων ΟΣΔΕ 2019 στις οποίες ενώ δεν υπάρχει καθόλου ζωϊκό κεφάλαιο, υπάρχει δήλωση έκτασης βοσκοτόπου με κωδικό ποικιλίας «9002-βοσκότοπος σε καλή κατάσταση»; Μετά από 14 μήνες η ερώτηση δεν έχει ακόμη απαντηθεί απο το ΥπΑΑΤ! Και μάλλον δεν θα απαντηθεί ποτέ όχι μόνο για το ΟΣΔΕ του 2019 αλλά για όλα τα ΟΣΔΕ, αρχής γενομένης από αυτό του 2015. Σε πρόσφατη ερώτησή του στην Βουλή, το ΚΙΝΑΛ ζήτησε διάφορα σχετικά στοιχεία, αλλά μόνο των ετών 2017 - 2020! αφήνοντας να πλανάται το ερώτημα γιατί δεν ζήτησε τα πιο σημαντικά στοιχεία των ετών 2015 και 2016. Τότε δηλαδή που έγινε το ξεκίνημα της απάτης. Αξίζει να αναφερθεί και η αρπαγή του 30% της Βασικής Ενίσχυσης, που το 2015 αφαιρέθηκε οριζόντια απο όλους τους πραγματικούς ανθρώπους της υπαίθρου για να επιστραφεί δήθεν σ’ αυτούς ως «πρασίνισμα», δηλαδή περιβαλλοντική επιδότηση. Το «πρασίνισμα» όμως έπρεπε να δοθεί επιπλέον της βασικής ενίσχυσης και όχι σε αντικατάσταση ισόποσου της βασικής ενίσχυσης. Το τεράστιο αυτό ποσό των εκατομμυρίων ευρώ κατέληξε «πρασινίζοντας» τις τσέπες «ορισμένων», δια της γνωστής οδού του «εθνικού αποθέματος». Με σύμμαχο την αδιαφάνεια στις διαδικασίες, την μη ύπαρξη οριοθέτησης των βοσκοτόπων αλλά και με την συνεχή καταστρατήγηση, της σημασίας της λέξης «αγρότης» άλλοτε εμφανιζόμενη με τον τίτλο «πραγματικός αγρότης» ή «ενεργός αγρότης» και άλλοτε με τον τίτλο «κατά κύριο επάγγελμα αγρότης» και την σύγχυση της σημασίας των λέξεων «βοσκότοπος», «λιβάδι», «βοσκήσιμες γαίες» κ.α. απλά συγκαλύπτονται «ανώνυμες εταιρίες» αποδέκτες των αγροτικών ενισχύσεων. Και βέβαια δεν υπήρχαν και διαχειριστικά σχέδια, για τα οποία ο μόνος υπεύθυνος σύνταξης θα έπρεπε να είναι η Δασική υπηρεσία. Ο μύθος βέβαια ότι το πρόβλημα θα λυθεί με την θεσμοθέτηση νόμων και κανόνων των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης, είναι όχι μόνο αντιεπιστημονικός, διότι ουδόλως έχει να κάνει με τις χρήσεις γης (γεωργικές, κτηνοτροφικές ζώνες,…) αλλά και ανεφάρμοστος, διότι αυτό απαιτεί χιλιάδες ώρες απασχόλησης σε κάθε περιοχή, σε κάθε οικοσύστημα και όλη η επίπονη αυτή εργασία θα είχε εφαρμογή μόνο σε βάθος πενταετίας, διότι τα δεδομένα συνεχώς αλλάζουν και δυστυχώς η Διοίκηση που έχουμε, τις περισσότερες φορές μόνο κακοδιαχείριση έχει να επιδείξει. 

      Ο πιο απλός, αποτελεσματικός και διαφανής τρόπος για να ενισχυθούν οι κτηνοτρόφοι θα περίμενε κάθε λογικός νους, να είναι η κατανομή του ετήσιου συνολικά ποσού, δια του αριθμού των ζωικών μονάδων ( μέγεθος και είδος αγροτικού ζώου με βάση τους υπάρχοντες πίνακες) που ο κάθε κτηνοτρόφος εκτρέφει. Όλοι οι δικαιούχοι κτηνοτρόφοι, θα μπορούσε να είναι καταγεγραμμένοι σε έναν ηλεκτρονικό χάρτη στην ιστοσελίδα του ΥπΑΑΤ, του ΟΠΕΚΕΠΕ, των Δήμων , με το είδος και τον αριθμό των ζώων τους, την τοποθεσία τους και κάθε άλλη χρήσιμη πληροφορία. Με την υπάρχουσα τεχνολογία κάθε ευρωπαίος πολίτης θα μπορούσε να γνωρίζει ποιο κοπάδι βόσκει και σε ποια περιοχή, ποιο κοπάδι είναι σταβλισμένο, σε ποιο νησί υπάρχουν φάρμες αλόγων, ποια ζώα νοσούν κλπ και μάλιστα σε πραγματικό χρόνο. Αυτές εξάλλου θα πρέπει να είναι οι εφαρμογές της «ευφυούς γεωργίας», στην υπηρεσία των ανθρώπων της υπαίθρου και όχι των επιτήδειων, οι οποίοι μάλιστα, σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα αγροτικής εφημερίδας, για να μεγιστοποιήσουν το κέρδος τους δηλώνουν βοσκοτόπια και …εκτός της χώρας μας, έχοντας πρόσβαση στο σύστημα ψηφιοποίησης! 

    Το αλαλούμ που επικράτησε ήταν αναμενόμενο. Όταν έφτασε η ώρα της κατανομής, την άνοιξη του 2015 οι κτηνοτρόφοι βρέθηκαν προ εκπλήξεως. Τούς βοσκότοπους τούς είχαν οικειοποιηθεί οι γνωστοί - άγνωστοι καταχραστές των αγροτικών επιδοτήσεων, οι οποίοι σε μια νύχτα έγιναν δικαιούχοι κτηνοτροφικών ενισχύσεων και αποδέκτες εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Χαρακτηριστικό του τρόπου και του μεγέθους της αλλοίωσης των μέχρι τότε δεδομένων φαίνεται από το σχόλιο της Ελληνικής Λιβαδοπονικής Εταιρίας στην διαδικασία της διαβούλευσης νομοσχεδίου στις 9-6-2015 η οποία θέτει το ερώτημα «…αν τα δεδομένα του συστήματος αναγνώρισης αγροτεμαχίων (LPIS-GIS) του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι οριστικοποιημένα, καθώς έως και το Δεκέμβριο του 2014 πολλά στοιχεία του άλλαζαν διαρκώς»! Είχαν αρχίσει οι αναταράξεις της υπάρχουσας κατάστασης, με την προετοιμασία της «κατασκευής» των νέων δικαιούχων. Στην συνέχεια, οι ενισχύσεις αυτές, τα λεγόμενα «δικαιώματα», μετονομάστηκαν από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, άυλοι τίτλοι και ξεκίνησαν να πωλούνται ή να ενοικιάζονται στους πραγματικούς ενδιαφερόμενους, τους κτηνοτρόφους, σε τιμές «ευκαιρίας»! Έσπευσαν δηλαδή αμέσως να τα «μεταβιβάσουν», όχι μόνο για να σκεπάσουν τα ίχνη του εγκλήματος, αλλά και για να μειώσουν τις αντιδράσεις όσων έμειναν εκτός μοιρασιάς ώστε να μην υπάρξει «χιονοστιβάδα» διαμαρτυριών. Οι αγοραπωλησίες γίνονταν ακόμη και με μεταβιβάσεις των δικαιωμάτων χωρίς γή! (και ακόμη γίνονται) μέσω των περιφερειακών γραφείων του ΟΠΕΚΕΠΕ, ηλεκτρονικά ή με φυσική παρουσία. Σύμφωνα μάλιστα με δημοσιεύματα ακόμη και δημοπρασίες γινότανε! Βέβαια κανείς δεν παραδεχότανε ότι επρόκειτο για αγοραπωλησίες, διότι έτσι θα προέκυπτε φόρος μεταβίβασης στο κράτος, θα γινότανε έλεγχοι και έτσι θα χάλαγε η σούπα. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ πάντως διαβεβαίωνε ότι οι μεταβιβάσεις αυτές είναι δωρεάν και όταν δεν πρόκειται για ενδοοικογενειακές μεταβιβάσεις τότε παρακρατείται 25% όχι ως φόρος μεταβίβασης αλλά ως φόρος ΟΠΕΚΕΠΕ! για …ενίσχυση δήθεν του «Εθνικού Αποθέματος»! Καθημερινά στις εφημερίδες ακόμη και σήμερα μπορεί κανείς να βρει πάμπολες αγγελίες αγοραπωλησιών «δικαιωμάτων». Έτσι λοιπόν δημιουργήθηκε η «δευτερογενής αγορά»! 

     Αν συνεχιστεί όμως η απάτη της κατανομής των ενισχύσεων στους κτηνοτρόφους με την μέθοδο των βοσκοτόπων τότε τα πράγματα για την Ελλάδα θα γίνουν ακόμη πιο επικίνδυνα. Ο αναγνώστης μπορεί να δει περισσότερες λεπτομέρειες σε παλαιότερο άρθρο με τίτλο «σύγχρονοι κολίγοι». Εκτός αυτού όμως έχουν γραφεί δεκάδες άρθρα για την άδικη, παράλογη και παράνομη αυτή κατανομή αλλά η δικαιοσύνη ποτέ δεν έσκυψε βαθιά στο πρόβλημα και καμία κυβέρνηση δεν τιμώρησε τους ιθύνοντες. Ίσως επειδή η κατανομή αυτή βόλευε γιατί έκλεινε άλλες τρύπες του δημόσιου αλλά και ….ιδιωτικού βίου των εκάστοτε κυβερνώντων, με την δικαιολογία πάντα προς τους αγανακτισμένους κτηνοτρόφους ότι οι κατανομές αποτελούν προσωπικά δεδομένα μη προσβάσιμα παρά μόνο από τον ίδιο τον δικαιούχο ώστε να αποκλειστεί κάθε ενδεχόμενο περαιτέρω διερεύνησης! 

     Για του λόγου το αληθές άλλωστε σε δηλώσεις του σε δημοσιογράφο, ο τ. πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ αποσπασματικά αναφέρει: «…από συγκεκριμένους κύκλους επιρροής (ακόμη και στους διαδρόμους του ΥπΑΑΤ)……Θεωρώ ότι αυτοί οι κύκλοι εμπλέκονται με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο στο κυνήγι κοινοτικών κονδυλίων με όχημα τον σφετερισμό δημόσιων ή κατ’ επίφαση ιδιόκτητων βοσκοτόπων…….» Και σε κάποιο άλλο σημείο δηλώνει: «Δεν είναι δυνατόν να κατανέμεται Εθνικό Απόθεμα σε επιτήδειους αιτούντες που δεν ασκούν καμία γεωργική δραστηριότητα και απλά δηλώνουν κάτοχοι ή ενοικιαστές ιδιωτικών βοσκοτόπων με γη σε καλή γεωργική κατάσταση, χωρίς μάλιστα ζώα. Τελειώνουμε με την αδιαφάνεια στην κατανομή του αποθέματος που χρησιμοποιήθηκε ξεκάθαρα σε ορισμένες περιπτώσεις για ψηφοθηρικούς λόγους». Και καταλήγει ότι «κάθε περίπτωση η οποία προκύπτει από καταγγελία ή από ενδείξεις που βασίζονται στην ανάλυση κινδύνου που πραγματοποιούν οι αρμόδιες Δ/νσεις του Οργανισμού, ελέγχεται». Θα ήταν άξιον λόγου, αυτές οι «αναλύσεις κινδύνου» για λόγους διαφάνειας και αξιοπιστίας να δημοσιευθούν στην ιστοσελίδα του ΟΠΕΚΕΠΕ…! Για να διαπιστώσει ο κτηνοτρόφος εάν πράγματι ο οργανισμός αυτός κάνει ελέγχους, από πότε έχουν αρχίσει και μέχρι πόσο ψηλά πρόκειται να φθάσουν. Σε πρόσφατη ανακοίνωση του συλλόγου των εργαζομένων του ΟΠΕΚΕΠΕ, ως υπεύθυνο της κατανομής των ενισχύσεων καταδεικνύουν τον «περίφημο και αναντικατάστατο » όπως ονομάζουν, προφανώς ειρωνικά, εξωτερικό συνεργάτη του ΟΠΕΚΕΠΕ, την κοινοπραξία Gaia-Neuropablic. Το απίστευτο είναι ότι, καταλήγοντας στην ανακοίνωσή τους οι εργαζόμενοι, δηλώνουν πως «όλα αυτά τα χρόνια έχουν συνειδητοποιήσει ότι το μέλλον τους εξαρτάται από την απρόσκοπτη λειτουργία του Οργανισμού, σύμφωνα με τον ιδρυτικό του νόμο, χωρίς αμφιταλαντεύσεις και φοβικά σύνδρομα που διασπείρουν ιδιωτικά και πολιτικά συμφέροντα»! (Γιατί δεν τα καταγγέλλανε όλα αυτά στον εισαγγελέα;) 

     Όμως αντί των ελέγχων και του καταμερισμού ευθυνών, ήρθε και η λεγόμενη «Τεχνική Λύση» την οποία η ΝΕΑ ΠΑΣΕΓΕΣ ονόμασε «συμφωνία ανοχής ενός καθολικού ψεύδους», γιατί με δυο λόγια έλεγε ότι, εάν δεν υπάρχει διαθέσιμος βοσκότοπος κοντά στις σταυλικές εγκαταστάσεις του κτηνοτρόφου, αλλά υπάρχει έστω εντός του Νομού, δεν υπάρχει πρόβλημα, είναι επιλέξιμος, δηλαδή μπορεί να δηλώσει ότι τον βόσκει ώστε να επιδοτηθεί και αν δεν υπάρχει εντός του Νομού και υπάρχει οπουδήποτε στην ….επικράτεια! πάλι δεν υπάρχει πρόβλημα, θα δηλώνει κανονικά ότι τα ζώα του βόσκουν σε αυτόν και η πολιτεία θα κάνει τα στραβά μάτια και θα τον επιδοτεί! Διαβάζουμε σε εβδομαδιαία αγροτική εφημερίδα δηλώσεις του προέδρου της «ΝΕΑ ΠΑΣΕΓΕΣ»: «ο εκάστοτε υπουργός που αναλαμβάνει το ΥπΑΑΤ, εμπλέκεται στην απάτη υπογράφοντας ότι συμφωνεί με την «τεχνική λύση» και έτσι γίνεται όμηρος του κυκλώματος…» 

     Στις 16-10-2020 τ. υπουργός του ΥπΑΑΤ έθεσε τα ερωτήματα:…. «αν εμπλέκονται συγγενικά πρόσωπα στελεχών της σε αδιαφανείς διαδικασίες διαχείρισης βοσκοτόπων που οδήγησαν σε επιδοτήσεις χιλιάδων ευρώ…….αν υπάρχει κύκλωμα που λειτουργούσε ή και λειτουργεί κάτω από την μύτη των πολιτικών προϊσταμένων του……αν διερευνάται η καταγγελία της Φθιώτιδας και αν υπάρχουν και άλλες αντίστοιχες περιπτώσεις σε άλλες περιοχές, πχ στην Δυτική Μακεδονία». 

     Η αλήθεια είναι ότι, μετά από πρόσφατες καταγγελίες ορισμένες υποθέσεις έχουν όντως οδηγηθεί στην δικαιοσύνη. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι κύριοι ένοχοι είναι οι ενορχηστρωτές αυτής της κατάπτυστης κατανομής των ενισχύσεων στους κτηνοτρόφους, αυτοί που εισηγήθηκαν, κατασκεύασαν, αποδέχθηκαν και εφάρμοσαν τους κανόνες της, διαχειριζόμενοι και οικειοποιούμενοι εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Ωστόσο η πολιτεία μέχρι σήμερα δεν είχε το πολιτικό σθένος να εφαρμόσει τον νόμο και να τιμωρήσει τους πραγματικούς ενόχους, τους καταχραστές του Κοινοτικού και Δημόσιου χρήματος, εάν κρίνουμε από έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου που αναφέρει για την χώρα μας ότι «….οι διαχειριστικές αρχές δεν είχαν παραπέμψει στις εισαγγελικές αρχές καμία από τις υποθέσεις του δείγματός μας σχετικά με τις οποίες υπήρχαν υπόνοιες απάτης». 

      Ας ελπίσουμε ότι η νέα ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων θα σεβαστεί τον μόχθο των κτηνοτρόφων, θα απελευθερωθεί από τις ομάδες προετοιμασίας του λεγόμενου Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ, τις προτάσεις των ειδικών, του Γεωργ. Παν. Αθηνών, (ακόμη και η Παγκόσμια Τράπεζα έτρεξε να τσιμπολογήσει από τον πακτωλό των ενισχύσεων καταθέτοντας προτάσεις) και θα τολμήσει στην νέα ΚΑΠ, που αρχίζει με καθυστέρηση δύο ετών το 2022, δρώντας ανεπηρέαστη και ελεύθερη από βαρίδια του παρελθόντος, να μην επιτρέψει να συνεχιστούν οι κατανομές των ενισχύσεων στους κτηνοτρόφους με την μεθοδολογία των βοσκοτόπων, αλλά ανάλογα του ζωικού κεφαλαίου που διαθέτουν, ανεξάρτητα εάν τους έχει κατανεμηθεί χώρος βόσκησης ή όχι. Διαφορετικά ο Έλληνας αγρότης θα καταντήσει εργάτης γης και ο κοινωνικός ιστός της υπαίθρου σύντομα θα καταρρεύσει. Εκτός αν κάποιοι ακόμα πιστεύουν ότι τα αποτελέσματα των οικονομικών και ιολογικών πιέσεων θα ξεπεραστούν και το ερχόμενο καλοκαίρι θα έρθουν οι τουρίστες για να μας σώσουν… 

 Γιώργος Παγουρόπουλος

A time to restart - Zeit für einen Neubeginn

   Die Mehrheit der Menschen ist dann, wenn alles auf dem richtigen Weg zu sein scheint, nicht daran interessiert, die Vergangenheit zu ergründen oder in die Zukunft zu blicken; sie beschränkt sich vielmehr auf die Beschäftigung mit dem Heute und der alltäglichen »Normalität«. Sobald jedoch der Lärm und das haarsträubende Knirschen im Getriebe unüberhörbar und die ersten Risse sichtbar werden, wird allen klar, dass das Leben aufgehört hat, sicher zu sein. Das Ende unserer »Normalität« hatte sich mit dem Beginn der Wirtschaftskrise des Jahres 2008 angekündigt. Seither haben sich die Zustände ständig verschlimmert und alle menschlichen Aktivitäten beeinflusst. Unsicherheit, Anspannung und Angst sind an die Stelle des Vertrauens getreten.

    

     Zum gegenwärtigen Zeitpunkt sehen wir uns alle einer Krise gegenüber, die die Aktivierung sämtlicher schöpferischen Kräfte erfordert. Dies hat auch zu einer intensiven Rückbesinnung auf den menschlichen Erfahrungsschatz geführt, wie die Spanische Grippe, den Börsenkrach von 1929 sowie den Aufstieg und Niedergang der politischen Systeme. So machten wir uns alle auf die Suche, wobei zunächst zu unterstreichen ist, dass der Krieg die Grundlage der Geschichte ist. Holen wir also die Texte von Marx wieder hervor, die vom deterministischen Entwicklungsgang der Welt auf der Grundlage der Gesetze der Ökonomie sprechen, und derjenigen, die glauben, dass sich die menschliche Geschichte als ein sich ständig optimierender Weg in Richtung auf ein endliches Ziel darstellt. Blicken wir auf die weltweite Historiographie zurück, so begegnen uns immer wieder diejenigen, die die Meinung vertreten, dass die Maßnahmen, mit denen die Natur der Überbevölkerung und der Nahrungsmittelknappheit entgegentritt, in den Kriegen, den Hungersnöten und den Epidemien zu erkennen sind.

     Darüber hinaus begegnen wir dem Narrativ, dass sich das Ende einer Epoche nach einer Aufeinanderfolge menschlicher und natürlicher Ereignisse, die Probleme des Klimawandels, Invasionen, Unruhen im Inneren, politische Katastrophen und wirtschaftliche Niedergänge umfassen, zu erkennen gibt und schließlich in die »systemische Katastrophe« führen. Und wir können nur der Feststellung zustimmen, dass es historische Momente gibt, die trotz ihrer extrem kurzen Dauer innerhalb des Ablaufs der Geschichte eine derartige Dynamik besitzen, dass sie fundamentale Veränderungen bewirken können.

     Auf der Suche nach den Ursachen können wir natürlich Rousseau oder Toynbee nicht übergehen, die in ähnlicher Weise erklären, dass es der Zweck der Politik sei, die menschlichen Gesellschaften von der Gewalt der Anarchie zu befreien und vermittels der Durchsetzung von Recht und Ordnung Frieden und Sicherheit wieder herzustellen. Und plötzlich sehen wir uns dem Paradoxon gegenüber, mit der Geschichte abzuschließen, weil man uns sagt, dass der Weg hier mit der Aufrichtung einer Weltregierung ende! Die Grundlage dieser neuen Ordnung der Dinge bildeten dabei Recht und Ordnung, zurechtgeschnitten auf die Bedürfnisse der internationalen Eliten, die auf die Katastrophe und die Trennung der Gesellschaften in produktive und jene zuführen, die durch Schrecken, Unterdrückung, Instabilität, Aufstände und Katastrophen wie die unsrige charakterisiert sind. Bei unserem Gang durch die Geschichte begegnen wir auch der Theorie und der Praxis des »laissez-faire«, das die Stärkung der Starken und die Schwächung der Schwachen sowie die unkontrollierte und ungeregelte Gigantisierung der Pharmakolosse, der Digitalkonzerne und der Börsenspekulanten usw. mit sich bringt, was einen geometrischen Anstieg der Ungleichheiten zur Folge hat.

     Der eine Historiker gibt den Stab an den nächsten weiter, und ein Gedanke folgt auf den vorherigen, was schließlich zum Axiom führt, dass die Konzentration des Reichtums in den Händen Weniger ein instabiles Gleichgewicht erzeugt, worauf in der Geschichte entweder durch eine gesetzlich verordnete Neuverteilung des Reichtums oder eine Revolution reagiert worden ist, was wiederum zur Ausbreitung der Armut geführt hat.

     Wir beginnen zu begreifen, dass sich die Geschichte zwar nicht wiederholt, es aber auf der Grundlage der Analyse aller Fakten und deren korrekte Bewertung ermöglicht, Schlussfolgerungen zu ziehen und zu akzeptierten Grundsätzen, Axiomen oder Motiven zu gelangen.

     In engem Zusammenhang hiermit und in vollem Einklang mit den Axiomen der Geschichte stehen auch die jüngsten Veröffentlichungen der OECD, denen zu entnehmen ist, dass 1% der Weltbevölkerung 46% des Reichtums kontrolliert, während einer von drei Bürgern der Mitgliedsländer der OECD an der Armutsgrenze leben; sieben von zehn Griechen leben inzwischen sogar unterhalb der Armutsgrenze. Außerdem darf ein weiteres wichtiges Forschungsergebnis nicht übersehen werden, dem zufolge 10% der erwachsenen Bevölkerung von psychischen Problemen betroffen sind oder Verhaltensstörungen aufweisen. Diesen Veröffentlichungen zufolge wirkt sich die Wirtschaftskrise in mannigfaltiger Weise auf die Gesundheit der Menschen aus, wobei die Mittel für die Gesundheit und die Löhne sinken und Arbeitsplätze verloren gehen, was wiederum zur Folge hat, dass die Unsicherheiten in der Arbeitswelt zu körperlichen und seelischen Beeinträchtigungen führen.

     Was aber sagen hierzu die »Gesundheitsstrategen« und diejenigen, die schon seit Jahren den öffentlichen Bereich und die Güter der Allgemeinheit privatisieren? Und wo bleiben der Frieden und die Sicherheit der Bürger?

     Es ist also nicht verwunderlich, dass sich zum ersten Mal überall auf der Welt die große Mehrheit der Menschen und vor allem der Jüngeren darin einig ist, dass der herrschende Kapitalismus eher schlecht als gut zu bewerten ist und sich, wenn er schon nicht ersetzt werden kann, wieder als tauglich erweisen muss.

     Die Geschichte, um wieder auf sie zurückzukommen, ist allerdings kein Horrorkabinett, sondern ein gewaltiger lichtdurchfluteter Raum mit einer reichen Hinterlassenschaft, die wir nicht nur als Waffe gegen die Finsternis einsetzen, sondern auch als Quelle des Wissens, des Glücks und des Optimismus nutzen und sie stolz an die folgenden Generationen weitergeben können. Selbstverständlich bewundere ich die humorvolle und unmittelbare antisystemische Kritik der Jugend und derjenigen am Zeitgeschehen, die in dieser schwierigen Zeit der Erschütterung der Fundamente und der neuen Ordnung der Dinge im Bereich der Gesetzgebung die richtige Stellung beziehen. Es ist zwingend erforderlich, sich gegen die Unterdrückung der neu belebenden Kräfte zu stemmen, die jedem Menschen innewohnen.

     Auf der Suche nach Ursachen, Lösungen und Antworten hinsichtlich der komplexen Probleme unserer Zeit wäre auf diesem kurzen Streifzug durch die Geschichte noch vieles zu sagen. Was ich am Ende für mich persönlich festhalten möchte, ist das leuchtende Beispiel des antiken Griechenlands, das sich in ähnlich umwälzenden Zeitläuften an das Prinzip des »METRON ARISTON - rechten Maßes« gehalten hat, das auch den Ausgangspunkt für eine neue Periode bilden kann.

Α time to restart

   Η πλειοψηφία των ανθρώπων δεν ενδιαφέρεται να διερευνήσει το παρελθόν ή να κάνει προβλέψεις για το μέλλον, όταν όλα φαίνεται ότι πάνε καλά. Περιορίζεται στα όρια του παρόντος και την καθημερινή «κανονικότητα».  Όταν όμως η βουή κι οι ανατριχιαστικοί τριγμοί ακούγονται απειλητικά κι οι ρωγμές είναι ορατές, όλοι ξέρουμε ότι η ζωή μας έχει πάψει να είναι ασφαλής. Το τέλος της δικής μας «κανονικότητας» είχε προαναγγελθεί με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης του 2008. Έκτοτε η κατάσταση επιδεινώνεται διαρκώς επιρρεάζοντας κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα. Η αβεβαιότητα, η αγωνία και το άγχος έχουν καταλάβει την θέση της επανάπαυσης.

    Στην παρούσα φάση λοιπόν βρισκόμαστε όλοι αντιμέτωποι με μια κρίση όπου καλούνται να ενεργοποιηθούν όλες οι γενεσιουργές δυνάμεις. Αυτό έχει προκαλέσει και την έντονη αναζήτηση της γνώσης στην συλλογική ανθρώπινη εμπειρία,  στα χρόνια της Ισπανικής γρίππης, του κραχ του ’29, την ακμή και την παρακμή των συστημάτων. Έτσι αρχίσαμε όλοι την αναζήτηση υπογραμμίζοντας κατ’ αρχήν ότι η ιστορία γεννιέται απο τον πόλεμο. Να ξεθάβουμε τα κείμενα του Μάρξ που εξηγούν τον ντετερμινιστικό τρόπο εξέλιξης του κόσμου με βάση τους νόμους της οικονομίας και εκείνων που πιστεύουν πως η ανθρώπινη ιστορία είναι μία συνεχής βελτιωτική πορεία προς ένα τελικό σκοπό.  Να ανατρέχουμε στην παγκόσμια ιστοριογραφία και να συναντούμε ξανά και ξανά εκείνους που υποστηρίζουν πως οι τρόποι με τους οποίους η φύση αντιμετωπίζει τον υπερπληθυσμό και την δυσκολία πρόσβασης στην τροφή, είναι ο πόλεμος, ο λιμός και οι επιδημίες.

   Στον δρόμο αυτόν της αναζήτησης θα βρούμε την αφήγηση που υποστηρίζει πως το τέλος μιάς εποχής καταγράφεται ύστερα από μια αλληλουχία γεγονότων, ανθρώπινων και φυσικών, που περιλαμβάνουν ζητήματα κλιματικής αλλαγής, εισβολών, πολέμων, εσωτερικών εξεγέρσεων, πολιτικών καταστροφών και οικονομικών καταρρεύσεων που οδηγούν στη «συστημική κατάρρευση». Και δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε πως υπάρχουν ιστορικές στιγμές που, παρά την απειροελάχιστη έκταση που καταλαμβάνουν στον ιστορικό χρόνο, διαθέτουν μια τέτοια δυναμική ικανή να επιφέρει κοσμογονικές αλλαγές.

   Αναζητώντας τις αιτίες, δε θα καταφέρουμε να προσπεράσουμε αδιάφορα τον Ρουσσώ ή τον Toynbee, που με παρόμοιο τρόπο εξηγούν ότι, ο σκοπός της πολιτικής είναι να απαλλάξει τις ανθρώπινες κοινωνίες απο τη βία της αναρχίας, αποκαθιστώντας την ειρήνη και την ασφάλεια, που μεταφράζεται ως η επιβολή του νόμου και της τάξης. Και, ξαφνικά, βρεθήκαμε μπροστά στο παράδοξο να βγούμε απο την ιστορία γιατί μας λένε πως ο δρόμος τελειώνει εδώ,  με την εγκατάσταση ενός παγκόσμιου κυβερνείου! Με τον νόμο και την τάξη να αποτελεί το motto της νέας αυτής τάξης πραγμάτων, κομμένο και ραμένο στα μέτρα υπερεθνικών ελίτ, που επιδίδονται στην καταστροφή, για να επιβεβαιωθεί ο διαχωρισμός των κοινωνιών σε δημιουργικές και σε εκείνες που χαρακτηρίζονται από τον τρόμο, την καταστολή, την μεταβατικότητα, τις εξεγέρσεις και την καταστροφή, όπως η δική μας. Περιδιαβαίνοντας τα ιστορικά μονοπάτια ο δρόμος θα μας φέρει στη θεωρία και τη πράξη της φράσης  «laissez-faire» που επιτρέπει τον δυνατό να γίνεται δυνατότερος και τον αδύναμο πιο αδύναμο, με την ανεξέλεγκτη και χωρίς κανόνες γιγάντωση φαρμακευτικών κολοσσών, εταιρειών σύγχρονης ψηφιακής τεχνολογίας, χρηματοπιστωτικών κύκλων κτλ οδηγώντας στον γεωμετρικό πολλαπλασιασμό των ανισοτήτων.

   Ο ένας ιστορικός δίνει τη σκυτάλη στον άλλο και η μια σκέψη οδηγεί στην άλλη, για να ολοκληρωθεί το αξίωμα πως η συγκέντρωση του πλούτου σε ολίγους δημιουργεί μια ασταθή ισορροπία, που ιστορικά έχει αντιμετωπισθεί είτε με τη νομοθετημένη αναδιανομή του πλούτου  είτε με επανάσταση, με επακόλουθο την διανομή της φτώχειας.

   Αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε πως μπορεί μεν η ιστορία να μην επαναλαμβάνεται αλλά επιτρέπει, με την επεξεργασία όλων των δεδομένων και την αξιολόγησή τους, την εξαγωγή συμπερασμάτων αλλά και τη δημιουργία αποδεκτών γενικεύσεων, αξιωμάτων ή μοτίβων.

   Πολύ σχετικά βέβαια με όλα αυτά και σε πλήρη εναρμόνιση με τα αξιώματα της ιστορίας, είναι και τα πρόσφατα δημοσιεύματα του ΟΟΣΑ που αναφέρουν ότι το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού ελέγχει το 46% του πλούτου, ενώ ένας στους τρείς πολίτες των χωρών του ΟΟΣΑ βρίσκεται στο όριο της φτώχειας κι εφτά στους δέκα έλληνες ζούν πλέον κάτω απο το όριο της φτώχειας. Δεν μπορούμε επίσης να παραλείψουμε ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο των ερευνών πως το 10% του ενήλικου πληθυσμού κινδυνεύουν να παρουσιάσουν κάποιου είδους ψυχική ή συμπεριφορική διαταραχή. Σύμφωνα λοιπόν με τα δημοσιεύματα αυτά, η οικονομική κρίση επιδρά κατά πολλαπλό τρόπο στην υγεία των ανθρώπων καθώς μειώνονται οι πόροι για την υγεία και τις αποδοχές και χάνονται θέσεις εργασίας, με επακόλουθο  η εργασιακή ανασφάλεια να προκαλεί σωματικά και ψυχικά νοσήματα.

    Τι λένε όμως για όλα αυτά οι «υγειονομικοί στρατηγοί» κι εκείνοι που εδώ και χρόνια παραχωρούν τον Δημόσιο χώρο και τα Δημόσια αγαθά στους ιδιώτες; Που είναι η ειρήνη και η ασφάλεια των πολιτών;

   Συνεπώς δεν είναι περίεργο που, για πρώτη φορά, μια μεγάλη πλειοψηφία ανθρώπων και μάλιστα νέων, απο πολλές χώρες της γής, έχει αποφασίσει ότι ο καπιταλισμός που βιώνουμε  κάνει κακό παρά καλό και πως πρέπει, αν δεν αντικατασταθεί, να ξαναγίνει χρήσιμος.

   Η ιστορία πάντως, για να επιστρέψουμε σ’ αυτήν δεν είναι ένα δωμάτιο του τρόμου. Είναι ένας τεράστιος φωτεινός χώρος γεμάτος με μια πλούσια κληρονομιά που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όχι μόνο ως όπλο ενάντια στο σκοταδισμό αλλά και ως πηγή γνώσης, ευτυχίας και αισιοδοξίας που με περηφάνεια θα την μεταφέρουμε στις επόμενες γενιές. Θαυμάζω βέβαια τη γεμάτη χιούμορ και αμεσότητα νεανική αντισυστημική γραφή για όσα συμβαίνουν αλλά κι όλους όσους μπορούν να πάρουν την σωστή θέση στη δύσκολη αυτή στιγμή των τριγμών στα θεμέλια του οικοδομήματος  και των νεοταξίτικων πράξεων νομοθετικού περιεχομένου. Είναι ανάγκη να μην επιτρέψουμε την καταστολή των αναζωογονητικών δυνάμεων που βρίσκονται μέσα σε κάθε άνθρωπο.

   Πολλά θα μπορούσε να πεί κανείς κάνοντας μια σύντομη ιστορική αναδρομή, αναζητώντας αιτίες, λύσεις και απαντήσεις στα δύσκολα θέματα της εποχής μας. Αυτό που, προσωπικά, θα κρατήσω για το τέλος της περιήγησης αυτής είναι το φωτεινό παράδειγμα της αρχαίας Ελλάδας, που σε παρόμοιες ανατρεπτικές συγκυρίες, υιοθέτησε το «μέτρον άριστον», που μπορεί να αποτελέσει και το έναυσμα για μια νέα διαδρομή.

Από την Ευκλείδεια στην …αποικιοκρατική γεωμετρία

      Η περιπλοκότητα της κατάστασης στην Μέση Ανατολή μόνο ως προς το εξής μπορεί να μας πείσει. Ότι το Ανατολικό ζήτημα παραμένει ανοιχτό και ότι οι τυχοδιωκτικοί σχεδιασμοί των αποικιοκρατών επί χάρτου είχαν προδιαγεγραμμένο μέλλον.

     Το ποιοι ήταν εκείνοι που σχεδίαζαν τα περιγράμματα των νέων κρατών θα μας το εξηγήσει η μακρά ιστορία της αποικιοκρατίας. Κάποιοι που, προσχηματικά, εξυπηρετούσαν τα συμφέροντα ορισμένων εθνικών κρατών αλλά, στην πραγματικότητα, ήταν ισχυρά αρπακτικά που, στις μέρες μας, επισήμως αποκαλούνται «επενδυτές». Εκείνοι δηλαδή που έρχονταν για να βάλουν στο χέρι τον ξένο πλούτο και να επιβάλλουν τον δυτικό τρόπο οργάνωσης. Γιατί δεν μπορείς να ελέγξεις έναν αδέσποτο λαό αν δεν του φτιάξεις εξουσία που θα διαφυλάξει την σταθερότητα των συνόρων, σύμφωνα με τους αποικιοκρατικούς κανόνες, τις «νόμιμες» δηλαδή διαδικασίες που παράλληλα διασφαλίζουν και την καταστροφή της φυλετικής οργάνωσης, όπου η φυλή υπερέχει της εθνότητας.

    

 Το πρόβλημα όμως είναι ότι, στη συγκεκριμένη περίπτωση , τα νέα μορφώματα προέκυψαν σ’ ένα χώρο που προήλθε από την κατεδάφιση της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Οι αποικιοκράτες, παρ’ όλο  που βρέθηκαν αντιμέτωποι με έναν ενιαίο αραβικό κόσμο, δεν επέτρεψαν να προκύψουν νέα κράτη στην βάση της αρχής της αυτοδιάθεσης των λαών. Επέλεξαν την εφαρμογή του «διαίρει και βασίλευε». Έτσι προέκυψαν μεγάλα και μικρά τεχνητά οικοδομήματα στα οποία κλήθηκαν να συνυπάρξουν αλλόθρησκοι και αλλόφυλοι εντός των συνόρων. Κι όπως θα φανεί στην συνέχεια, όλες οι απόπειρες των Αράβων για ένωση απέτυχαν παταγωδώς. Στο μεταξύ οι μυστικές συμφωνίες μοιρασιάς, μεταξύ διαφορετικών συμφερόντων,  θα διασφάλιζαν τις λεπτές εκείνες ισορροπίες για την διαφύλαξη της ειρήνης στην περιοχή αυτή, όπου όλα υποκινούνται από την ύπαρξη των υδρογονανθράκων. Οι ξένοι μπορούσαν πλέον, ανά πάσα στιγμή, απλά να στρέψουν τον ένα φύλαρχο εναντίον του άλλου για να ξεκινήσει ο αλληλοσπαραγμός.

     Η πυροδότηση όμως της πολεμικής μηχανής αυτήν την φορά, αποτελεί μια απόπειρα σβησίματος και επαναχάραξης των παλιών συνοριακών γραμμών. Την άποψη αυτή ενισχύει η παρουσία του ισχυρού ανδρός, που χρόνια τώρα μας προετοιμάζει και προετοιμάζεται για την ανασύσταση εδαφών της χαμένης αυτοκρατορίας.  Με την Συνθήκη της Λωζάνης όπως ξέρουμε, η Τουρκία, μεταξύ άλλων (γιατί αφορά κι εμάς), παραιτήθηκε όλων των δικαιωμάτων της επί των εδαφών της Συρίας και του Ιράκ, όπως αυτά προέκυψαν με την εμπλοκή των αποικιοκρατών. Εκείνο που έμενε να εξασφαλίσει ήταν η επιβολή σιδηράς πειθαρχίας στο εσωτερικό της χώρας του, για να εκπληρώσει τον επεκτατικό σχεδιασμό του, προσθέτοντας άλλη μία εισβολή στο ιστορικό της. Το γεγονός δε ότι ξεκίνησε συνοδευόμενος από τις ευχές και τα λιβάνια της Δύσης υπονοεί μεν παζαρέματα,  σκάντζες κι αναθέσεις μεγάλων κατασκευαστικών έργων, αυτά όμως δεν επαρκούν όταν συμβαίνουν στην μπαρουταποθήκη της Μέσης Ανατολής. Ωστόσο αν χρειαστεί, ο Ερντογάν ξέρει καλά, όπως ξέρουμε κι εμείς κι οι Κούρδοι ( για τους οποίους οι αποικιοκράτες δεν χάραξαν καμία γραμμή πάνω στο χάρτη!) μέχρι που είναι ικανός να φθάσει. Η γενοκτονία αποτελεί τον θεμέλιο λίθο του σύγχρονου τουρκικού κράτους. Πού ακούστηκε, το Κιρκούκ ….πρωτεύουσα ενός  …Κουρδικού κράτους!

      Σε ότι αφορά τους επιζώντες του χαλασμού, οι γνωστές συμφωνίες θα διευθετήσουν και πάλι το πώς θα φορτωθούν για να μεταφερθούν σε στρατόπεδα της Δύσης, στην φτωχή δημογραφικά Ευρώπη, όπου πραγματικά είναι να απορεί κανείς πώς θα χρησιμοποιηθούν για να επωμισθούν, μαζί με τους ευρωπαϊκούς πληθυσμούς, το φορτίο μιας νέας βίαιης ασύμβατης συμβίωσης, μεταξύ αλλοφύλων και αλλόθρησκων.

     Ας μην αναλωθούμε όμως στην περαιτέρω πιθανότητα ενσωμάτωσης ή ομογενοποίησής τους γιατί οι διεργασίες τέτοιου είδους, ιδιαίτερα όταν εμπεριέχεται το θρησκευτικό συναίσθημα με όλα τα συνεπακόλουθά του, απαιτούν μεγάλο βάθος ιστορικού χρόνου και το χρονικό δεν μας αφορά άμεσα, όσο οι επικείμενες συγκρούσεις που θα προκύψουν, εντός των ορίων ευρωπαϊκών εθνικών κρατών!

    Και στο σημείο αυτό είναι μάλλον αδύνατο να βγάλω τον Προκρούστη από το πλάνο, που έκοβε ή τέντωνε μέχρις απόσχισης των μελών των αθώων θυμάτων του, μόνο και μόνο για να χωρέσουν στον ανόητο, απάνθρωπο και άρρωστο σχεδιασμό του.