Έχει πλέον καθιερωθεί ο ερχομός της νέας χρονιάς να κινητοποιεί την διαδικασία της μνήμης για την ανάκληση των γεγονότων που διαδραματίστηκαν τον χρόνο που φεύγει. Δεν είναι όμως λίγες οι φορές που η απόπειρα αυτή μας παρασύρει σε θολά τοπία, συγκεχυμένες εικόνες και ιδιαίτερης βαρύτητας ή έντασης γεγονότα του μακρινού παρελθόντος.
Ομιχλώδη τοπία και σκοτεινές εποχές, όπου όλα τα συμβάντα
περιβάλλονται από ένα πέπλο μυστηρίου και φωτεινές ανάπαυλες συνθέτουν την
εικόνα της ανθρωπότητας που συνεχίζει την μεγάλη πορεία διασχίζοντας τον χρόνο.
Μια πορεία που κατά καιρούς, ενώ προχωρά προς τα μπρός, παρεκτρέπεται και
πισωγυρίζει ή αλλαξοδρομεί για να επανέλθει έχοντας διαγράψει πολλούς κύκλους.
Ανάκατες εικόνες εναλλάσσονται με ταχύτητα και το άπλετο
φώς διαδέχεται το σκοτάδι. Λάφυρα, σκλάβοι και αιματηροί θρησκευτικοί πόλεμοι.
Πόλεις που κάποτε άνθιζαν βουλιάζουν στην παρακμή υποκύπτοντας στην νομοτέλεια
της φθοράς. Η περιήγηση στο παρελθόν μας μεταφέρει από το μέτρον άριστον στην Pax Romana αλλά και σε βασιλικές αυλές όπου
γεννήθηκαν και θέριεψαν αχόρταγες επιθυμίες που χάραξαν με σύνορα την γη
χωρίζοντας τους λαούς και λήστεψαν τον πλούτο των εθνών. Οι ορδές των βαρβάρων
εναλλάσσονται με σιδερόφραχτους που σκορπίζουν την οργή του θεού στα πεδία της
μάχης.
Το ταξίδι αυτό στον χρόνο μας μεταφέρει από την μακρινή
ουράνια αυτοκρατορία, όπου ο σοφός τιμονιέρης διδάσκει τον άνθρωπο να
αντιμετωπίζει το καλό με το καλό και το κακό με την δικαιοσύνη, στην
κακοτράχαλη Αττική γη, όπου ο Νόμος και ο Λόγος τίθενται στο κέντρο της πόλης
και στο άπλετο φώς του Διαφωτισμού.
Διάσπαρτες εικόνες ευδαιμονίας και δυστυχίας απλώνονται
μπροστά στα έκπληκτα μάτια που αναζητούν το παρελθόν και βλέπουν τις μουσικές πανδαισίες
να μετατρέπονται σε βροντές κανονιών, τα λιβάδια σε χαρακώματα και τα γέλια σε λυγμούς.
Είναι μακρύς ο δρόμος από το σημείο εκείνο της
αφρικανικής ηπείρου που ξεκίνησε η πορεία, ενώ χρειάστηκαν δισεκατομμύρια
χρόνια για να μετεξελιχθεί ο άνθρωπος μέχρι να ορθοποδήσει. Χωμένος στο βάθος
της σκοτεινής σπηλιάς, για να γλυτώσει από τα άγρια ζώα, αποτολμούσε να ξεμυτίσει
με το που χάραζε ο ήλιος για να βρει τροφή. Κατάφερε βέβαια να επιβιώσει χάρη
στην προσαρμοστικότητά του, εντούτοις, μόλις οι νόμοι πάψουν την θέση τους δεν αργούν να πάρουν πάλι εκείνα
τα ισχυρά ζωώδη ένστικτα που κάποτε τον σφυρηλάτησαν. Η πορεία τότε
οπισθοδρομεί και μας μεταφέρει σε στάδια που είχαμε την ψευδαίσθηση πως ο
άνθρωπος είχε προ πολλού ξεπεράσει.
Άραγε ήταν οι μεγάλες μορφές που άλλαζαν κάθε τόσο τον
κόσμο ή οι νόμοι της οικονομίας ; Όπως και να έχει, στην μακραίωνη αυτή πορεία
οι σκλάβοι έχουν πολλές φορές σπάσει τα δεσμά τους και τα απολυταρχικά
πολιτεύματα, όσο ισχυρά και εκτεταμένα και αν ήταν, δεν κατάφεραν να ξεφύγουν
από την μοίρα τους και αυτός είναι ένας από τους λόγους που μας κάνει να
ελπίζουμε σε καλύτερες μέρες.